از خرید تا برداشت پسته
بیوگرافی پسته:
درخت پسته ازجمله درختانی محسوب می‌شود که مخصوص مناطق معتدل و گرم است. این درخت در مناطق سردسیر رشد خوبی ندارد و در برابر سرماهای شدید دوام نمی‌آورد.
در ایران یکی از نهال های پرطرفدار و پرفروش، نهال پسته می باشد. پسته دارای انواع متفاوتی می باشد که مهم ترین آن ها عبارتند از : پسته اکبری، پسته کله قوچی، پسته احمد آقایی، پسته قزوینی و … می باشد. پسته دارای خواص درمانی می باشد و برای افراد دیابتی و درگیر با فشار خون بالا و همچنین افرادی که کم خونی دارند بسیار مناسب است.
چه عواملی در تعیین قیمت نهال پسته موثر می باشند:
قیمت نهال پسته؛ بر اساس ویژگی های آن نهال تعیین می شود. به طور مثال نهال های پسته، به انواع پایه کوتاه، پایه بلند، وارداتی و بومی تقسیم می شوند.
همچنین نهال پاکتی به دو رقم یکساله و دو ساله بفروش می رسند که نهال دو ساله از قیمت بیشتری برخوردار است و البته سایز پاکت و نایلونی که پسته داخل آن کاشته می شود با احتساب خاک آن از یک کیلوگرم تا ۲/۵ کیلوگرم کیفیت نهال و بالطبع قیمت آنرا افزایش می دهد.
نکته مهم : اینکه از آنجایی که ریشه نهال پسته بصورت عمودی و میخی به سمت پایین حرکت می کند هرچه ارتفاع نایلون بلند تر باشد از خارج شدن نوک ریشه از ته نایلون جلوگیری می کند و این نکته مهمی است که در زمان خرید نهال پاکتی باید به آن توجه ویژه ای بکنید زیرا در صورتی که نوک ریشه از نایلون بیرون بزند و در اثر مجاورت با زمین مصدوم شود سلامت نهال به خطر می افتد و احتمال خطای نهال زیاد می شود البته این مطلب در مورد نهال های دیگر صدق نمی‌کند زیرا در نهال هایی که ریشه آنها به صورت عرضی رشد می کند هرس کردن ریشه انتهایی گیاه باعث رشد بیشتر ریشه های مویی می شود.
در این دسته بندی، نهال های پسته پیوندی آمریکایی و هیبریدی و ارقام وارداتی و خارجی از قیمت بیشتری برخوردار هستند.
در انتهای مقاله جدول تفاوت پسته بومی با پسته پیوندی آمریکایی را نشان داده ام.
بارگیری نهال های ارسالی
چگونه نهال پسته مناسب منطقه جغرافیایی خود انتخاب نماییم:
قبل از کاشت پسته (Pistachio seedlings) ؛ باید از شرایط آب و هوایی منطقه اطمینان حاصل کنید. به صورت کلی درختان پسته، گزرومورفی (سازش گیاه با خشکی) بالایی دارند و مناسب مناطق سردسیری نمی باشند و برای مناطق گرم و خشک پیشنهاد می شوند.
ریشه‌های پسته، کاملا عمیق می‌شوند؛ بنابراین خاکی که پسته در آن کاشته می‌شود، باید قابلیت نفوذ خوبی داشته باشد تا ریشه‌ها بتوانند به خوبی در خاک نفوذ کنند. ارتفاع درختان پسته معمولا کم است. پس از کاشت درخت پسته؛ تا به بار نشستن آن، از زمان کاشت بذر ۶ تا ۸ سال و از زمان پیوند ۲ تا ۴ سال طول می‌کشد.
اگر در شهرهای سردسیری (مناطقی که ارتفاع از سطح دریا بالای ۱۰۰۰ متر دارند) قصد کاشت درخت پسته؛ دارید، به بار دهی مطلوبی نخواهید رسید و تنها سرمایه ی زیادی را از دست داده اید! اما در مناطق گرمسیری به راحتی می توانید پرورش پسته را ادامه بدهید و در این راه به بالاترین بازدهی خواهید رسید.
انواع روش کاشت و تکثیر پسته:
از انواع روش کاشت پسته می‌توان به سه روش زیر اشاره کرد:
- کاشت بذر در زمین: برای کاشت پسته؛ به صورت بذر در زمین باید جوی‌هایی با عرض ۵۰ الی ۱۰۰ سانتی متری ایجاد کرد؛ به طوری که عمقی در حدود ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر داشته باشند. بذر را باید از ۱۲ ساعت قبل در آب خیس کرده باشید. پس از آماده سازی زمین، بذرها را در عمق ۲ تا ۳ سانتی متری خاک قرار دهید و روی آن را ماسه بریزید. در این روش باید آبیاری را در هر ۱۰ الی ۱۵ روز یک بار انجام دهید.
- کاشتن پسته در گلدان: برای کاشتن پسته در گلدان، بهتر است در اوایل بهار اقدام کنید. برای این کار به کیسه‌های پلاستیکی سیاه نیاز است. قطر این کیسه‌های پلاستیکی برای کاشت پسته، ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر و ارتفاع آن ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر است. آنها را با کود زراعی، کود گاوی و ماسه پر کنید. بذری که از قبل خیس شده است را در عمق ۲ تا ۳ سانتی متری آن بکارید و روی آن را بپوشانید.
- کاشت در خزانه: در این روش، زمینی با متراژ ۱۰ الی ۳۰ متر نیاز است. بذرهایی که از قبل خیس شده‌اند را در فاصله‌های ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری از هم بکارید. این روش به ۷ روز یک بار آبیاری نیاز دارد. نهال‌ها را می‌توانید تا یک الی دو سال در این زمین نگه دارید و پس از این مدت، نهال های پسته را در زمستان به زمین اصلی انتقال دهید.
نحوه کاشت نهال پسته در زمین ؛ باید به گونه‌ای باشد که نهال نر و نهال ماده با هم کاشته شوند تا بار دهی درختان صورت پذیرد. برای این منظور باید در کنار هر ۱۵ درخت ماده پسته، یک درخت نر پسته کاشته شود. برای این که کاشت به صورت اصولی تر انجام شود، بهتر است تعداد بیشتری درخت نر کاشته شود. به دلیل اینکه تشخیص درخت پسته نر از ماده مشکل است و ممکن است اشتباه تشخیص داده شود، بهتر است تعداد درختان نر در باغ را افزایش دهید.
فاصله‌ی کاشت درخت پسته چقدر است؟
نکات لازم برای کاشت پسته:
در کاشت نهال پسته یا کاشت درخت پسته؛ باید فاصله مناسب رعایت شود تا با رشد کردن، فضای کافی وجود داشته باشد. معمولا توصیه می‌شود فاصله کاشت هر درخت پسته، با درخت بعدی در حدود ۴ الی ۵ متر باشد. از آنجا که درختان پسته؛ در حدود ۱۰ متر رشد میکند، در ردیف‌های کاشت درخت پسته، باید ۵ الی ۶ متر، فاصله گذاشته شود.
نکته مهم: البته در نهال های پسته با ارقام پاکوتاه این فاصله فقط در جهت شمال به جنوب زمین رعایت می شود و فاصله بین نهال ها در جهت شرقی غربی حدود ۲ تا ۲/۵ متر است که چون تعداد نهال بیشتری کاشته می شود با صرفه تر است و همچنین جهت شمال به جنوب زمین با فاصله کاشت ۵ تا ۶ متر هم از جهت نور آفتاب تامین می شود و هم در زمان برداشت و هرس و کود دهی زمین این فاصله برای عبور تراکتور مهیا می شود.
نهال پسته باید در قسمت‌هایی کاشته شود که نور خورشید به طور کامل وجود داشته باشد. تابش نور خورشید به درخت پسته می‌تواند در بار دهی آن، اثر مثبت داشته باشد. معمولا PH خاک برای کاشت درخت پسته، باید حدود ۷ تا ۷٫۵ باشد؛ بنابراین خاکی که حالت اسیدیته آن خنثی باشد، برای کاشت بسیار مناسب است.
فصل مناسب کاشت پسته گلدانی چه فصلی است؟
بهترین زمان برای کاشت نهال پسته، هنگامی است که نهال به خواب رفته باشد. در مناطق گرمسیری بهتر است کاشت درخت در فصل پاییز انجام شود. در واقع باید قبل از فرارسیدن روزهای یخبندان، ریشه‌های نهال با محیط جدید وفق پیدا کنند؛ در غیر اینصورت کاشت نهال ناموفق خواهد بود.
نحوه‌ی آبیاری درخت پسته چگونه انجام می شود:
باید بدانیم که تحمل درختان پسته نسبت به خشکی به توانایی آنها در زنده ماندن در شرایط خشکی اطلاق می گردد و این بدان معنی نیست که درختان پسته قادرند رشد سریع و با محصول زیاد در شرایط آبیاری های با میزان کم داشته باشند.
داشتن برنامه برای تامین مقدار مناسب آب برای باغات در زمان لازم از اهداف آبیاری می باشد. آبیاری خوب به ما اطمینان می دهد که رطوبت خاک در طول فصل حفظ می شود. لذا اتخاذ تصمیمات مناسب برای انجام آبیاری، نیازمند دانستن نیاز آبی درخت و اجرای مناسب سیستم آبیاری با رعایت یکنواختی مناسب و میزان دقیق آب تحویلی است .
بطور کلی سیستم های قطره ای موثرتر از روش های سطحی اند چرا که هم یکنواختی بیشتری در آبیاری ایجاد می کنند و هم راندمان بیشتری دارند.
آبیاری در طول فصل مهمترین عملیات داشت می باشد. تنش خشکی باعث خشکیدگی سر شاخه ها، ریزش و خشکیدگی برگها، کوچک شدن سطح برگها و در نتیجه کم شدن سطح فتوسنتز کننده گیاه و لخت شدن ظاهر گیاه، تشدید اثرات آفتاب سوختگی بر روی شاخه ها و نهایتا خشک شدن کامل گیاه می گردد (شکلهای ۱و ۲). در تنش های شدید و طولانی مدت پوست درخت ترک برداشته و به راحتی از تنه آن جدا می گردد.
هر مرحله از رشد به دلایل مختلف حساسیت خاص خود را نسبت به تامین مقدار کافی آب داراست. توجه داشته باشید که حساسیت اجزاء تولید به تنش آبی بصورت زیر درجه بندی می شود (حساس ترین مرحله رشد در ابتدای لیست می باشد):
۱) پوکی و سقط جنین: آبیاری در زمان گلدهی (عموما فروردین ماه) و زمان پر شدن مغز (عموما تیرماه).
۲) خندانی پوست استخوانی: آخرین آب قبل از برداشت (بسته به رقم) و عموما اوایل شهریور ماه.
۳) تعداد دانه در درخت: آبیاری در زمان تشکیل میوه و پس از گرده افشانی. عموما اواخر فروردین ماه.
۴) رسیدگی: مشابه خندانی پوست استخوانی و عموما در اواخر مرداد و اوایل شهریور ماه.
۵) وزن و اندازه میوه: زمان مشخصی ندارد و عموما به مدیریت آبیاری، تغذیه، کنترل آفات و بیماری ها و …. در طول فصل بستگی دارد.
البته فاکتورهای کیفی دیگری نیز نظیر زودخندانی و ترک خوردگی پوست سبز پسته نیز تحت تاثیر مدیریت آبیاری قرار دارند.
بر اساس تحقیقات انجام شده، آبیاری کافی و جلوگیری از اعمال تنش خشکی در اواخر فصل بهار مخصوصا در خرداد ماه بیشترین اثر را در کاهش تشکیل این پسته ها و نهایتا کاهش احتمال آلودگی مغز پسته به زهرابه آفلاتوکسین دارد.
و بطور خلاصه
نهال پسته با سن ۱ تا ۳ سال: مدار آبیاری ۷ الی ۱۰ روز
نهال پسته با سن ۳ الی ۶ سال : مدار آبیاری ۱۲ الی ۲۰ روز
نهال پسته با سن ۶ سال به بالا : مدار آبیاری یک ماه
نهال پسته دیرگل چه ویژگی هایی دارد؟
خصوصیات نهال های دیرگل این است که مدت زمان بیشتری نیاز دارند نسبت به سایر گروه ها تا به باردهی برسند و تقریبا بیشتر از ۱ هفته با پسته های زودگل فاصله دارند، همچنین یک نهال پسته؛ دیرگل به یک دوره قرار گرفتن در دماهای زیر صفر نیاز دارد تا به باردهی برسد و اگر این دوره را تجربه نکند باعث می شود که عملکرد آن کاهش یابد.
نهال پسته زودگل چه ویژگی هایی دارد:
این نهال های پسته؛ مناسب برای مناطقی هستند که زمستان های معتدل تری دارند و به همین نسبت سریع تر به باردهی می رسند. پسته هایی که از این خانواده هستند دارای بالاترین باردهی می باشند و نسبت به سایر گروه ها زودتر به مرحله ی گلدهی می رسند.
نهال پسته زود بارده به چه نهال هایی می گویند:
معروف ترین پسته های زود بارده عبارتند از : پسته کله قوچی و پسته ممتاز می باشند. پسته کله قوچی نسبت به پسته اکبری که جزو دیر بارده ها نیز می باشد، به ساعات کمتری نیاز دارد تا در درمای زیر صفر باشد و تقریبا ۵۵۰ ساعت باید در این فضا قرار گیرد.
درخت پسته دیر بارده شامل چه ارقام نهالی می باشد:
از انواع درختان پسته؛ دیر بارده می توان ارقام پسته اکبری و پسته شاه پسند را نام برد. این گروه دیر بارده نیاز بیشتری به هوای سرد دارند تا بتوانند به مرحله ی باردهی برسند. به عنوان مثال پسته اکبری به ۱۲۵۰ ساعت نیاز دارد تا در دمای زیر صفر قرار بگیرد و شما باغدار گرامی موظف هستید این شرایط را برای نهال های پسته، دیر بارده فراهم کنید.
آیا در نهال پسته دیرگل یا زود گل بودن نهال ها اهمیتی دارد؟
در پاسخ این سوال باید گفت که نهال های پسته، اگرچه در شرایط گرمسیری باردهی بیشتری خواهند داشت اما این موضوع به این معنی نیست که تمام گونه های آن از یک شرایط یکسانی برخوردار باشند. به عنوان مثال ارقام دیرگل، مناسب مناطقی هستند که زمستان های سرد تری دارند، اما ارقام زودگل، باید در مناطقی کاشته شوند که از آب و هوای گرم تری برخوردار هستند زیرا این گونه ها با سرمای زیاد از بین خواهند رفت.
نهال های پسته بذری بهتر می باشند یا نهال پسته پیوندی:
در زمان احداث باغ پسته، باید به این نکته توجه کنید که باردهی زیاد برای شما اولویت دارد یا اینکه ترجیه می دهید یک دوره ی آرام و کم تنش را داشته باشید.
برای افرادی که می خواهند از ارقام تجاری و پر بازده ارقام پسته استفاده کنند، نهال پسته پیوندی ( مانند پسته اکبری پیوندی ) گزینه ی مناسبی برای اهداف اقتصادی می باشد زیرا با انجام تغییرات ژنتیکی که بر روی نهال ها انجام دادند به گونه ای اصلاح شده تبدیل شدند.
نهال پسته؛ پایه بذری از آلودگی های کم تری برخوردارند و یک باردهی مناسبی برای شما به ارمغان می آورند اما مناسب برای اهداف اقتصادی نمی باشند و به اصطلاح“Low Risk” هستند.
انواع درخت پسته ایرانی و خارجی شامل چه ارقامی هستند:
ارقام و انواع معروف پسته ایرانی شامل پسته کله قوچی، پسته اوحدی یا فندقی، پسته احمد آقایی و پسته اکبری است.
انواع خارجی پسته شامل پسته پیترز، رد الپو و پسته رندی است.
پیوند زدن درخت پسته چگونه صورت می‌پذیرد:
برای پیوند درخت پسته، سه روش متداول وجود دارد. پیوند شکمی، پیوند لوله‌ای و پیوند اشکنه‌ای، سه روش پیوند زدن پسته هستند. برای موفقیت پیوند زدن باید شرایط محیطی، نزدیکی پایه و پیوند، حذف آفات و سایر عوامل موثر در رشد پسته رعایت شود.
در پیوند شکمی، روی پوست پایه یک برش عمودی زده می‌شود؛ یک برش دیگر نیز بر روی آن زده می‌شود تا به شکل T دربیاید.
در پیوند لوله‌ای انتهای پایه را قطع می‌کنند و پوست آن را تا محل پیوندک بر می‌دارند.
در پیوند اشکنه‌ای نیز پایه را روی قطرهای ۳ سانتی متری تا ۱۰ سانتی متری قرار می‌دهند. در پیوند اشکنه‌ای، پیوندک را از شاخه‌های یک ساله می‌گیرند.
قیمت پسته یک ساله
نحوه‌ی کودهی بعد از کاشت درخت پسته چگونه است:
برای باردهی مناسب درخت پسته، بهتر است که در طی یک سال، دو مرتبه کودهی انجام شود. کود را در زیر خاک و در فاصله ۳۰ الی ۳۵ سانتی متری از درختان خود قرار دهید.
توصیه می‌شود از کودهای حیوانی مانند کود گاوی و گوسفندی در فصل پاییز تا زمستان استفاده نمایید. استفاده از کودهای شیمیایی ازت و فسفره متناسب با دوره آبیاری درخت پسته می‌تواند مفید واقع شوند.
شایع‌ترین بیماری و آفات درخت پسته چیست؟
مهمترین آفت درخت پسته، پسیل معمولی پسته یا شیره خشک است. پسیل پسته یه حشره کوچک است که شیره گیاه را می‌مکد و پوکی پسته را زیاد میکند. این آفت، پسته را ضعیف نموده و روی برگ‌های آن نیز لکه ایجاد میکند.
باغداری و مراقبت‌های لازم از آفات و بیماری های درختان پسته چگونه است؟
برای مبارزه با آفات پسته مانند پسیل، باید تله‌های زرد رنگ و چسبنده استفاده شود تا حشرات را به خود جذب کند. اما راه حل موثرتر، سمپاشی در اردیبهشت ماه است که می‌تواند آفات درخت پسته را تا حد زیادی از بین ببرد.
چند نوع هرس داریم و هرس درخت پسته چگونه انجام می‌شود:
هرس فرم و هرس جامی شکل، دو نوع هرس درخت پسته، هستند.
هرس فرم به منظور اصلاح شاخه‌های اضافه انجام می‌شود.
هرس جامی شکل، ظاهر کلی درخت را به شکل یک جام در می‌آورد. در این فرم از هرس، پایین درخت نازک و بالای آن بزرگ می‌شود. این هرس در ایران به ندرت انجام می‌گیرد.
درختان پسته، درختانی دوساله هستند یعنی یک سال محصول زیاد داده و یکسال محصول کمتر می دهند .
زمانی که پسته ها رسیدند، رنگ پوسته ها از سبز و زرد به قرمز تغییر میکند و پوسته ترک میخورد. پس وقتی این نشانه هارا مشاهده نمودید ، محصول تان را برداشت کنید زیرا ممکن است آفات به پسته حمله کنند.
میانگین محصول دهی درختان جوان پسته بین ۱ تا ۲ کیلوگرم استو پس از بزرگ شدن درخت پسته محصول افزایش یافته و درخت بین سال های ۷ تا ۱۰ ، ۶ تا ۱۰ کیلوگرم آجیل خشک برای شما تولید می کند.
جدول مقایسه پایه پسته هیبریدی با پایه بومی (بذری)
| نوع نهال پسته | هزینه اولیه | تعداد نهال در هکتار | شروع برداشت اقتصادی | مقاومت به بیماری های ریشه | سرعت رشد | مقاومت نسبت به شوری | میزان ثمردهی | مقاومت نسبت به کم آبی |
| نهال هیبریدی | زیاد | ۴۵۰ -۵۵۰ | سال ۴-۵ | زیاد | زیاد | متوسط | زیاد | متوسط |
| نهال معمولی | کم | ۸۵۰ -۱۱۰۰ | سال ۶-۸ | کم | کم | زیاد | کم | زیاد |
اثر: مهدی مستاجران و برخی سایتها
ثبت ديدگاه